Systemisch werken gaat ervan uit dat iedereen wordt beïnvloed door de systemen waarvan hij of zij deel uitmaakt. Je eigen familie is zo’n systeem, maar ook de organisatie waarbinnen je werkt, een vereniging, een team of je sociale omgeving of relaties. Wat er in zo’n systeem allemaal gebeurt en de plaats die jij erin inneemt, bepalen (vaak onbewust) wat je doet, hoe je het doet en waarom je dit zo doet.
Systemisch werken is een manier om inzicht te krijgen in jouw eigen plek in een systeem, welk systeem dan ook, en je verhouding met de anderen in dat systeem. Je kunt ervaren waar belemmeringen zitten en waarom je steeds opnieuw vervalt in bepaald gedrag dat je belemmert in je ontwikkeling en groei. Systemisch werken kan leiden tot inzicht, acceptatie en een sleutel tot oplossingen. Systemisch werk gaat uit van bepaalde “opstellingen”. Een opstelling is een ruimtelijke weergave van een bepaald systeem(familie, relatie, organisatie etc. etc).. Het doel van een opstelling is om symptomen en onbewuste dynamieken te ervaren en inzichtelijk te krijgen. Een Opstelling werkt met zgn. “representanten”. Dit zijn mensen of voorwerpen die personen of abstracte begrippen representeren. Deze representanten krijgen een plek in de ruimte en de opstelling komt tot leven doordat de representanten informatie verschaffen over gevoelens en gedachten en de eventuele drang om te bewegen. Vanuit symptomen op het persoonlijk vlak (bijvoorbeeld angsten, doelen niet halen, relatieproblemen, etc.) wordt de onderliggende dynamiek in het systeem zichtbaar. Door herkenning van de dynamiek is verandering mogelijk, waardoor de energie weer kan stromen. Mensen komen weer in hun kracht en het systeem kan herstellen door een gezonde plek voor alle leden te vinden.
Er zijn 3 basisprincipes in systemen werkzaam zijn: 1. BINDING. Iedereen heeft recht op een plek in het systeem 2. VOLGORDE. Alle plekken staan in een rangorde ten opzichte van elkaar. 3. GEVEN EN NEMEN. Geven en nemen dienen evenredig in balans te zijn
Als door welke omstandigheden dan ook 1 van de basisprincipes binnen het systeem of in de context verstoord raakt, ontstaan er dynamieken. Vanuit deze dynamieken wordt een nieuw evenwicht binnen het systeem nagestreefd waardoor de huidige situatie ontstaat en blijft bestaan.
Voorbeelden van dynamieken zijn:
· Een “last” voor een ander dragen binnen het systeem · Iemand volgen die binnen het systeem is buitengesloten of niet erkend, · Iemand gaat van zijn plek(volgorde wordt verstoord) · Iemand identificeert zich met een ideaal, iemand of een concept.
. Het mag mij niet beter gaan dan het slachtoffer uit mijn familiesysteem.
Vanuit deze dynamieken ontstaan symptomen waarmee we in het dagelijkse leven worden geconfronteerd.
Voorbeelden van symptomen zijn:
· Fysieke ongemakken · Vervormingen van jouw perceptie · Angstig zijn · Gebrek aan ondernemerschap · Doelen niet halen · Niet weten wat je wilt · Onzekerheid · Niet productief zijn · Onduidelijke lichamelijke klachten · Onrust · Extreem verantwoordelijkheidsgevoel
Deze symptomen kom je misschien wel dagelijks tegen in verschillende contexten zoals relatie, sport, werk, vrienden, gezin, etc. Vanuit de symptomen komen met behulp van een opstelling de onderliggende dynamieken aan het licht. Door het beeld dat een opstelling zichtbaar maakt en de energetische werking binnen dat veld kan het systeem ontspannen. Wanneer het systeem weer in overeenstemming met de basisprincipes (wetten) komt, dan gaat de energie weer stromen en kan men de gewenste verandering doorvoeren.
Systemisch werken kan effectief worden ingezet bij re-integratietrajecten, na een burn-out, langdurige ineffectieve patronen, moeilijkheden in het gezin, een samengesteld gezin of na een scheiding, depressie, relatie-problemen, op zoek zijn naar de liefde, uitdagingen in je ondernemerschap of binnen je organisatie.
Toepasbaar bij vele mentale problematiek en beperkingen. Soms ook bij fysieke belemmeringen waarbij de oorzaak mogelijk in de psyche ligt.
Schrijver: Joost Thieme – Re-integratiecoach
//ZO GAAT DAT BIJ ONS; IN DE FAMILIE!!// ......Over hoe dat nou werkt met die opstellingen. . .
Meestal vraag ik waar iemand ‘van af wil’, of waar iemand naar verlangt. Of waar iemand tegen aan loopt. Soms blijft de vraag onduidelijk, maar dat is niet erg. We gaan op zoek naar de associatieve vraag. De opstelling is leidend. Soms blijkt er namelijk dat er iets gezien wil worden wat je van te voren niet had kunnen bedenken...
Ik kan alleen maar opstellingen begeleiden die over diegene zelf gaan.
Ik kan dus niet iets opstellen wat over bijvoorbeeld de ex en het kind gaat. (‘Ik zou wel eens willen weten hoe mijn ex over z’n kind denkt...’) Daar kan ik geen opstelling over doen. Ik mag niet kijken in iemand anders zijn systeem als daar geen toestemming voor is gegeven. Ik kan wel iets met het feit dat jij last zou hebben van de omgang van jouw ex met zn kind. Wat zegt dat dan over jou in relatie tot je ex en je kind? Dan stel ik dus ook de partner en/of het kind op.
Soms blijkt dat de vraag waarmee je komt helemaal niet perse naar voren komt in de opstelling; de opstelling is altijd leidend. En die kan iets heel anders laten zien. Wat het systeem in de opstelling toont wil eerst gezien worden. Het blijkt dan uiteindelijk dat deze opstelling eerst nodig is, voordat er ruimte is voor de vraag van de vraagsteller.
Het systeem is per definitie groter dan wij. En soms ook wijzer. Het grote familiegeweten is oordeelloos, en trekt dus ook niemand voor. Het houdt geen rekening met goed of kwaad. Er moet gebeuren wat er moet gebeuren om het familiesysteem te laten overleven. (Ik heb het hier over meerdere generaties) Ook het verdriet, of de trauma’s, de weggestopte zaken uit eerdere generaties willen gezien worden. Soms blijkt dus dat er slachtoffers nodig zijn (volledig onschuldige mensen) om het systeem in tact te laten zijn; mensen die zich onbewust geïdentificeerd hebben met het lot van een buitengesloten persoon, of slachtoffers die gemaakt zijn in vorige generaties, of de overleden mensen waar niet over gepraat mocht worden. Deze onschuldige mensen blijken vaak het leven moeilijk te kunnen omarmen, of saboteren elke keer hun eigen geluk omdat ze onbewust vinden dat ze geen recht hebben op meer geluk dan de slachtoffers uit hun familiesysteem. Ze zijn daar onbewust mee geïdentificeerd. In een opstelling kan je uitzoeken of dit zo is.
Naast deze dynamieken zijn er nog vele anderen dynamieken. Deze zijn van te voren, of tijdens een opstelling niet te bedenken, niet te rationaliseren, niet te verklaren, niet te duiden. Een opstelling biedt je de kans om jouw eigen beweging in het leven te voelen, en daar bewust van te worden. Door de interventies van de opsteller en de vraagsteller verscherpende zinnen uit te laten spreken, vindt er een helende bewustwording plaats. Hier hoef je achteraf niet uitgebreid over te praten; deze voel je in de opstelling en je weet op zielsniveau dat er iets wezenlijks is gebeurd.
Bronnen: Bert Hellinger, Elmer Hendrix, Hans van den Berg.
